foto1
Beleef het avontuur
foto1
Leer vandaag nog duiken
foto1
Bij OSV ORCA
foto1
Je bent altijd
foto1
WELKOM

OSV ORCA

De duikvereniging van Alkmaar

Toedienen van zuurstof tijdens Eerste Hulp

daneuropeIn dit artikel wordt wat dieper ingegaan op het toedienen van zuurstof bij de eerste hulp na een duikongeval. Deze artikelen kunnen natuurlijk nooit de training in het gebruik van de zuurstofset vervangen en ik wil je dan ook van harte aanbevelen om een keer de cursus 'DAN Oxygen Provider' van Divers Alert Network (DAN) te volgen als die wordt aangeboden.
De informatie is gebaseerd op een artikel uit The Undersea Journal (het blad van PADI), 3de kwartaal 1994 en is geschreven door een autoriteit op het gebied van duiken en de medische wetenschap; John Lippmann. Het gedeelte over de procedures voor het toedienen van zuurstof is gebaseerd op het cursusboekje dat hoort bij de cursus van DAN.

Zuurstof

Zuurstof is kleurloos, reukloos en smaakloos en vormt ongeveer 21% van de lucht die we inademen. We hebben zuurstof nodig voor de stofwisseling en voor het toevoeren van energie aan de cellen. Het lichaam gebruikt zuurstof en vormt koolzuurgas, en ook energie en warmte.
Het bloed vervoert zuurstof in twee vormen: opgelost in plasma en chemisch gebonden aan hemoglobine. Omdat zuurstof bij normale temperatuur en druk niet erg goed oplost in plasma, vervoert het plasma weinig zuurstof. De meeste zuurstof is gebonden aan hemoglobine. Als onze lichaamsweefsels te weinig zuurstof ontvangen, worden ze hypoxisch. De hersencellen zijn bijzonder gevoelig voor hypoxia en kunnen binnen minuten afsterven.

Er zijn veel manieren waarop er een tekort aan zuurstof kan ontstaan. De meest gebruikelijke reden is een blokkade van de luchtwegen. Te weinig zuurstof in het gas dat we inademen en beschadiging van de longen hebben invloed op het hele lichaam. Vergiftiging met koolmonoxide belemmert het transport van zuurstof. Cyanide voorkomt dat de cellen zuurstof opnemen door vergiftiging van het enzym- systeem. Bellen die zich vormen na een decompressieongeval kunnen kleine bloedvaatjes blokkeren of beschadigen, waardoor de bloedtoevoer vermindert en hypoxia veroorzaakt voorbij de blokkade doordat er geen bloed met zuurstof aankomt.

Symptomen van hypoxia treden plotseling op en nemen snel toe. Ze omvatten: slaperigheid; slechte coördinatie; hoofdpijn; slechte spraak; dubbel zien; lusteloosheid; blauwe lippen, mond en nagelbedden; snelle pols en ademhaling; bewusteloosheid en dood. Snelle behandeling is vereist om permanente schade aan de hersenen te voorkomen. De eerste hulp omvat het vaststellen van een voldoend open luchtweg, reanimatie als dat nodig is en het toedienen van zuurstof. De hoeveelheid zuurstof die wordt toegevoerd aan de weefsels hangt af van de hoeveelheid zuurstof in het bloed en de sterkte van de bloedstroom.

Ook al is hemoglobine normaal gesproken bijna volledig verzadigd, bij sommige ontregelingenvan de longen is de mogelijkheid om het bloed van zuurstof te voorzien verhindert en neemt de verzadiging van de hemoglobine af. Door de concentratie van zuurstof in de inademinglucht zo hoog mogelijk te maken, kunnen we de verzadiging van hemoglobine en de hoeveelheid zuurstof die opgelost is in het plasma zo groot mogelijk maken. Dit vergroot de kansen op overleving van de weefsels die een slechte zuurstoftoevoer hebben, en ook de weefsels die verzwakt zijn. Hierdoor is extra zuurstof belangrijk bij het behandelen van shock en reanimatie. Het is dan ook een belangrijke keuze bij de eerste hulp en behandeling van ongevallen die met duiken te maken hebben, in het bijzonder bij decompressieongevallen.

Samenvattend, 100% zuurstof heeft de volgende voordelen voor een duiker:
•Voert geen inert gas meer toe
•Spoelt opgelost stikstof uit het lichaam
•Voert stikstof af uit bellen en verkleint daardoor de afmetingen van de bellen
•Helpt bij het verminderen uitputting bij een slechte ademhaling
•Kan shock verminderen en de vorming van vloeistof in de hersenen

Het wordt aanbevolen dat alle duikers toegang hebben tot zuurstof als dat nodig is na een duik.Het toedienen van zuurstof moet zo snel mogelijk beginnen na een ongeval om het meeste voordeel te hebben. Als er maar een beperkte hoeveelheid zuurstof beschikbaar is moet het toch in maximale hoeveelheid worden gegeven vanaf het moment van het ongeval totdat de zuurstof op is. Het wordt aanbevolen dat alle duikboten, duikcentra en andere commerciële instellingen materiaal bij zich hebben waardoor ze in staat zijn om 100% zuurstof toe te dienen aan een ademende duiker en in staat zijn om beademing met extra zuurstof te geven aan een niet-ademende duiker. Het wordt ook aanbevolen dat het personeel voldoende zijn getraind en dat ze in staat zijn om het te gebruiken.

Materiaal

Er zijn veel verschillende materialen voor zuurstofvoorziening op de markt en hun gebruik vereist kennis en vaardigheid die alleen door de juiste training kan worden verkregen.
Mogelijk gevaren omvatten:
•brandgevaar van zuurstof
•mogelijk gevaar voor explosie van een beschadigde fles
•onjuist gebruik van overdrukmateriaal kan de gewonde duiker in gevaar brengen
•voortijdig uitputten van de voorraad zuurstof
Je zou moeten proberen volledig vertrouwd te worden met elke zuurstofvoorziening die je mogelijk zult moeten gebruiken.
Er zijn meestal twee klassen van zuurstof verkrijgbaar: medische en industriële. Bij het maken van zuurstof, zijn de medische en industriële zuurstof gelijk. Maar er zijn verschillende processen in gebruik bij het vullen van flessen voor medisch en industrieel gebruik en dat beïnvloedt de zuiverheid van het gas dat uiteindelijk in de flessen zit. Het kan onveilig zijn om gas te ademen uit een industriële zuurstoffles omdat de zuurstof vervuild kan zijn.

Zuurstof kan brandgevaarlijk zijn

Ook al is zuurstof zelf niet brandbaar, het ondersteunt een brand maar al te graag. De aanwezigheid van zelfs minieme hoeveelheden koolwaterstof houdende olie of vet kan in een omgeving met een hoge zuurstofdruk een explosie veroorzaken. Een lekkende fles of de uitgeademde zuurstof van een persoon die als eerste hulp zuurstof krijgt toegediend, kan snel een omgeving creëren met een hoge concentratie zuurstof als dat in een afgesloten omgeving gebeurt. Dit veroorzaakt en toegenomen risico voor vuur of explosies van voorwerpen in deze ruimte. Daarom moeten de zuurstofflessen nooit opgeslagen worden in een ruimte die onvoldoende wordt geventileerd, of naast brandbare of explosieve stoffen.
Zuurstofflessen
Zuurstofflessen zijn er in een aantal afmetingen. Ze zijn kleur-gecodeerd; in Amerika en Canada heeft medische zuurstof een groene codering. In Australië, Engeland en sommige andere landen zijn flessen voor medische zuurstof zwart met een witte kop. De flessen moeten altijd duidelijk van een etiket zijn voorzien.
Net als duikflessen, zijn zuurstofflessen gemaakte van staal of van een aluminiumlegering. En omdat ze een gas bevatten onder hoge druk moet er zorgvuldig mee worden omgegaan en zowel visueel als hydrostatisch worden getest na een bepaalde periode.dan-o2koffer

Het is aan te bevelen dat er voldoende zuurstof beschikbaar is om een gewonde duiker 100% zuurstof te laten ademen vanaf de duikplaats totdat hij een juiste medische voorziening kan bereiken. Kleinere zuurstofflessen met medische zuurstof zijn voorzien van een pincodering waardoor er alleen een daarvoor geschikte kraan op kan worden aangesloten. Grotere flessen met medische zuurstof kunnen uitgerust zijn met een draadfitting. Deze verschilt van land tot land.

Om de voordelen van zuurstof zo groot mogelijk te maken moet er 100% zuurstof worden gegeven. Om 100% zuurstof te geven moet er een afgiftesysteem gebruikt worden dat alle vereiste ademhaling van het slachtoffer kan geven. In aanvulling hierop, moet er voor worden gezorgd dat er geen lucht in het systeem komt en de ingeademde zuurstof verdunt. Ook de uitgeademde lucht moet effectief worden afgevoerd om te voorkomen dat er opnieuw koolzuurgas wordt ingeademd.

Er zijn veel afgiftesystemen beschikbaar, maar er zijn er maar weinig ontworpen voor behandeling van duikongevallen.

De makkelijkste en meest effectieve manier om vrijwel 100% zuurstof toe te dienen aan een ademende duiker is om een vraagsysteem te gebruiken, gelijk van principe als een ademautomaat. Een vraagsysteem met een goed passend masker voor mond en neus is in staat om 100% zuurstof te geven aan zowel een bij kennis zijnde duikers als een bewusteloze (ademende) duiker. Maar het is vaak moeilijk om een voldoende afsluiting te krijgen, in het bijzonder als de hulpverlener onbekend of ongeoefend is met het materiaal. Als de afsluiting onvoldoende is, dan kan de zuurstofconcentratie een flink stuk minder zijn dan de vereiste 100%. Hierbij komt nog dat het vraagsysteem niet effectief werkt als de afsluiting onvoldoende is, omdat er dan onvoldoende zuigkracht is om de klep te openen. Sommige vraagsystemen (in het bijzonder de systemen die niet specifiek zijn ontworpen om zuurstof toe te dienen aan een bewusteloze persoon) kunnen meer moeite voor de inademing vereisen om de klep te openen dan dat sommige bewusteloze slachtoffers kunnen leveren. In dat geval moet een systeem met een constante stroming worden gebruikt.

Systemen met constante stroom

In tegenstelling tot vraagsystemen die alleen zuurstof leveren als daar om wordt 'gevraagd', geven deze systemen een constante stroom zuurstof bij een vastgestelde stroom of een in te stellen stroom. Systemen met een constante stroom kunnen meestal niet de hoge zuurstofconcentraties leveren die door vraagsystemen kunnen worden afgegeven.  Omdat er hoge stroomsterktes nodig zijn om hoge concentraties zuurstof te verkrijgen bij een systeem met een constante stroom, kan de beschikbare tijd aanzienlijk afnemen zodat het toedienen van zuurstof beperkt is.

In constante stroom wordt bereikt door een beperking in de uitstroomopening op te nemen met een vast of met een variabele afmeting. Er zijn regelaar beschikbaar die 0-15 liter per minuut (lpm) mogelijk maken, of 0-25 lpm. Een slangetje voor de zuurstof toevoer wordt vastgemaakt aan een geribbelde uitlaat, het andere eind wordt vastgemaakt aan het afgiftesysteem.

Afgiftesystemen die worden gebruikt bij een constante stroom

De concentratie van zuurstof die wordt afgegeven door een systeem met constante stroom hangt af van de stroomsterkte, het soort afgiftesysteem, de effectiviteit van de afsluiting en de snelheid en diepte van de ademhaling.

In vrijwel alle gevallen zal de concentratie van de zuurstof ver onder de 100% liggen. Ook al geven de meeste van deze systemen normaal gesproken niet het maximale voordeel, in het bijzonder voor een slachtoffer van decompressieziekte, toch kunnen ze waardevol zijn bij de eerste hulp bij duiken en andere verwondingen en voor het aanvullen van de zuurstof tijdens reanimatie.

Eenvoudig gezichtsmasker    pocketmask2

Dit masker is waarschijnlijk het meest beschikbare zuurstofmasker. Het kan niet worden gebruikt bij een niet-ademend slachtoffer.

Het eenvoudige gezichtsmasker heeft ventilatieopeningen die de zuurstof vermengen met lucht. Deze maskers zijn verre van ideaal voor het toedienen van zuurstof aan een slachtoffer van decompressieziekte omdat de duiker nog steeds een flinke hoeveelheid stikstof zal ademen uit de lucht die het masker binnen komt.

Een ruim beschikbaar masker is het Pocket Mask™ van Laerdal. Deze maskers kunnen een goede afsluiting geven en, als ze uitgerust zijn met een zuurstofinlaat, er wordt geadverteerd dat ze in staat zijn om tot 80% zuurstofconcentratie te geven bij een stroomsnelheid van 15 lpm bij een ademende persoon. Pocket Mask™ kan ook worden gebruikt voor reddingsbeademing ('mond-op-mond' beademing) met of zonder toevoer van zuurstof als direct contact niet aanvaardbaar is. Bij een zuurstofondersteunde reddingsbeademing met een stroomsnelheid van 15 lpm, kunnen de zuurstofconcentraties oplopen tot 54% onder optimale omstandigheden.

Zak-klep masker  zak-klepmasker

Een zak-klep masker bestaat uit een zelf opblazende zak die via een mechanisme met verschillende één- weg kleppen is verbonden met een strak-zittend masker. Als de zak samengedrukt is, dan gaat de lucht of zuurstof direct de gewonde persoon in door een één-weg klep.

De meeste systemen met een zak hebben ook een nippel om zuurstof in te laten en een reservoir om aanvullend zuurstof kan worden gegeven om de zuurstofconcentratie te verhogen. Van systemen die gebruik maken van een reservoir is gerapporteerd dat ze in staat zijn zuurstof te geven in een concentratie van 95-100% bij een stroomsnelheid van 10-15 lpm. De concentratie van de zuurstof wordt aanzienlijk minder als de afsluiting slecht is, of wanneer het slachtoffer groot is en/of hyperventileert. Zak-klep maskers kunnen gebruikt worden bij ademende, zowel als niet-ademende slachtoffers. Maar, als een voldoend goede afsluiting is verkregen, kunnen zak-klep systemen een voldoend hoge druk opbouwen om de maag op te blazen of de longen te beschadigen. Zak-klep systemen vereisen ruime, specialistische training en regelmatige oefening om de vaardigheden aan te leren en op voldoende niveau te houden. Om voldoende beademing te verkrijgen zijn er normaal gesproken twee getrainde personen nodig.

Handmatig bediende systemen (reanimatie/vraagsystemen)

Deze systemen maken het mogelijk om door een vingerbeweging direct zuurstof in te brengen onder een positieve druk. Ze kunnen ook als vraagsysteem worden gebruikt als een persoon voldoende zelfstandig ademt. Sommige oude modellen gaven een zuurstofstroom van ongeveer 160 lpm. Als deze systemen worden gebruikt voor reanimatie dan zijn ze makkelijk in staat om de maag op te blazen,

waardoor de inhoud in de mond kan terugstromen. Om deze mogelijke problemen te vermijden, gebruiken veel latere systemen stroomsterktes tot 40 lpm. Maar deze systemen kunnen een niet zo hoge zuurstofconcentratie geven aan iemand die snel ademt. Om aan deze problemen tegemoet te komen heeft Life Support Systems Inc. een systeem op de markt gebracht dat een stroomsterkte geeft tot 110 lpm als dat is gewenst, maar alleen maar 40 lpm in geval van reanimatie.

Een overdrukventiel moet op al deze systemen zijn aangebracht om te voorkomen dat de druk te ver oploopt. Het overdrukventiel moet longbeschadiging voorkomen bij een volwassene, maar kan net voorkomen dat de maag wordt opgeblazen. De voordelen van reanimatie/vraagsystemen omvatten minder vermoeid voor degenen die ze gebruiken, hogere volumes om tegemoet te komen aan lekkage, en hogere zuurstofconcentraties. Zulke systemen kunnen in de handen van getrainde personen heel effectief zijn. Maar de meeste kunnen gevaarlijk zijn als ze onjuist worden gebruikt.

Reanimatie/vraagsystemen moeten alleen worden gebruikt door op de juiste manier opgeleide en ervaren personen. Ze moeten bij kinderen en kleuters alleen worden gebruikt door personen met de juiste medische training.

DAN Zuurstof Eenheiddan-o2koffer
 

Divers Alert Network (DAN) heeft geholpen een zuurstofsysteem te ontwerpen dat geschikt is voor duikongevallen. In het systeem is een vraagsysteem opgenomen (zonder positieve druk mogelijkheid) waardoor het mogelijk is 100% zuurstof toe te dienen aan een ademende persoon. Er zit ook een non- rebreather masker bij om voldoend hoge concentraties zuurstof te kunnen geven aan een tweede slachtoffer of aan iemand die moeite heeft met het vraagsysteem. Een niet-ademende duiker kan worden beademd door gebruik te maken van het Pocket Mask™ met zuurstof toevoeging. Het systeem is erg effectief en zeer gebruikersvriendelijk.

DAN heeft cursussen voorbereid die geschikt zijn voor het algemene duikpubliek. De cursussen, die lopen van basis tot trainer van instructeurs, tonen aan dat ze heel populair en waardevol zijn. Alle duikers, in het bijzonder divemasters en instructeurs, worden ten sterkste aangemoedigd om een cursus voor zuurstof geven te volgen zodat ze in staat zijn om veilig en effectief zuurstof toe te dienen aan een gewonde duiker.

Maar, hoe veilig het toedienen van zuurstof als eerste hulp ook is, het ademen van zuurstof moet niet worden beschouwd als de laatste behandeling bij duikongevallen. Ook al lijkt een duiker aanzienlijk te zijn verbeterd of zelfs helemaal na het ademen van zuurstof, toch moet hij direct duikmedisch onderzoek ondergaan door een specialist. Ook al lijken de symptomen te zijn verdwenen, de onderliggende oorzaak kan nog steeds aanwezig zijn.
danddt

Evenementen OSV ORCA

November 2024
Z M D W D V Z
27 28 29 30 31 1 2
3 4 5 6 7 8 9
10 11 12 13 14 15 16
17 18 19 20 21 22 23
24 25 26 27 28 29 30